Τα οφέλη της σωματικής δραστηριότητας

Οι περισσότερες συμβουλές σχετικά με τη διατροφή και την υγεία επικεντρώνονται στις τροφές που καταναλώνουμε και στο αν αυτές αυξάνουν ή μειώνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης διαφόρων ασθενειών. Δεν έχει δοθεί εξίσου μεγάλη έμφαση στη σωματική δραστηριότητα. Αυτή η τάση τώρα αντιστρέφεται, καθώς αυξάνεται διαρκώς ο όγκος των στοιχείων που καταδεικνύουν τα οφέλη της σωματικής δραστηριότητας για τη σωματική και πνευματική ευεξία και τον περιορισμό του κινδύνου χρόνιων νόσων.

Σε ένα πρόσφατο EUFIC Review (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πληροφόρησης για τα Τρόφιμα) σχετικά με τα οφέλη της σωματικής δραστηριότητας, ο καθηγητής Ken Fox του Πανεπιστημίου του Bristol (Ηνωμένο Βασίλειο) αναφέρει ότι πολλές έρευνες δείχνουν ότι όσοι είναι σωματικά δραστήριοι, ιδίως από τη μέση ηλικία και μετά,  έχουν διπλάσιες πιθανότητες να αποφύγουν τον πρόωρο θάνατο και τις σοβαρές παθήσεις. Μάλιστα, η προστατευτική επίδραση της σωματικής δραστηριότητας είναι ανάλογη αυτής που χαρίζει η αποφυγή του καπνίσματος.  Τα οφέλη της σωματικής δραστηριότητας είναι πολλά και περιλαμβάνουν τα εξής

Μειωμένος κίνδυνος παχυσαρκίας

Όλο και περισσότερα στοιχεία συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι η μειωμένη σωματική δραστηριότητα αποτελεί σημαντικό παράγοντα αύξησης της παχυσαρκίας.  Πολλές έρευνες κατέδειξαν τα οφέλη της σωματικής δραστηριότητας και της καλής φυσικής κατάστασης κατά της παχυσαρκίας. Επίσης, η σωματική δραστηριότητα φαίνεται να συντελεί στην προστασία κατά της αύξησης του σωματικού βάρους που συχνά εμφανίζεται στη μέση ηλικία.

Μειωμένος κίνδυνος καρδιοπαθειών

Οι σωματικά δραστήριοι άνθρωποι με μέτριο επίπεδο φυσικής κατάστασης είναι κατά 50% λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν κάποια καρδιοπάθεια σε σύγκριση με τους συνομήλικούς τους που επιλέγουν την καθιστική ζωή. Οι παχύσαρκοι, που όμως παραμένουν σωματικά δραστήριοι, κινδυνεύουν λιγότερο από καρδιοπάθειες και διαβήτη σε σχέση με τους παχύσαρκους που δεν ασκούνται.

Διαβήτης

Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας μπορεί να αποτελέσει παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2. Στα πολύ δραστήρια άτομα, ο κίνδυνος εμφάνισης του διαβήτη είναι μειωμένος κατά 33-50%. Και στους διαβητικούς η σωματική δραστηριότητα έχει αποδειχθεί ότι βοηθά στον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.  

Μειωμένος κίνδυνος καρκίνου

Η μέτρια έως έντονη σωματική δραστηριότητα μειώνει τον κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου του παχέος εντέρου, του ορθού, του πνεύμονα και του μαστού.

Υγεία των μυών και των οστών

Η τακτική άσκηση χαρίζει πιο δυνατούς μύες, τένοντες και συνδέσμους και πιο δυνατά οστά. Οι ασκήσεις που περιλαμβάνουν φόρτιση με το σωματικό μας βάρος (π.χ. τρέξιμο, πατίνια, χορός) έχει αποδειχθεί ότι αυξάνουν την οστική πυκνότητα στους εφήβους, βοηθούν στη διατήρηση της οστικής πυκνότητας στους ενήλικες και επιβραδύνουν την απώλεια της οστικής μάζας στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (οστεοπόρωση).

Ψυχική υγεία

Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η σωματική δραστηριότητα είναι ευεργετική για την ψυχολογική μας κατάσταση,  μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε καλύτερα το στρες και βελτιώνει τις λειτουργίες του εγκεφάλου μας (όπως την ικανότητα λήψης αποφάσεων και σχεδιασμού και τη βραχυπρόθεσμη μνήμη), μειώνει το άγχος και μας βοηθά να κοιμόμαστε καλύτερα. Πορίσματα κλινικών δοκιμών δείχνουν ότι η άσκηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της κατάθλιψης. Στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, η σωματική δραστηριότητα μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου για γεροντική άνοια και νόσο του Αλτσχάιμερ.  

Πόση σωματική δραστηριότητα χρειαζόμαστε;

Στο παρελθόν οι ειδικοί συνιστούσαν τουλάχιστον 20 λεπτά σχετικά έντονης σωματικής δραστηριότητας καθημερινά για την πλειονότητα του πληθυσμού. Σήμερα, είκοσι χρόνια αργότερα, οι επιστήμονες και οι ειδικοί της υγείας έχουν συνειδητοποιήσει πλέον ότι αυτό το επίπεδο δραστηριότητας είναι υπερβολικά απαιτητικό για τους περισσότερους από εμάς. Αποδείχθηκε επίσης ότι δε χρειάζεται τόσο εντατική δραστηριότητα για να αποκομίσει κανείς οφέλη για την υγεία του.

Οι νέες συστάσεις των ειδικών στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις ΗΠΑ τονίζουν τα οφέλη των τακτικών «δόσεων» σωματικής δραστηριότητας μέτριας έντασης. Για παράδειγμα, συνιστάται 30λεπτο γρήγορο περπάτημα σχεδόν καθημερινά  για τη βελτίωση της σωματικής και ψυχικής υγείας. Είναι εξίσου ευεργετικό αν το μοιράσει κανείς σε 2 ή 3 δόσεις των δέκα λεπτών· το αποτέλεσμα είναι το ίδιο, και με τον τρόπο αυτό μπορούμε να εντάξουμε ευκολότερα την αναγκαία σωματική δραστηριότητα στην πολυάσχολη ζωή μας. Αυτοί που απεχθάνονται την προγραμματισμένη σωματική δραστηριότητα ή δε μπορούν να την εντάξουν στο πρόγραμμά τους, μπορούν να ωφεληθούν εξίσου από την αποφυγή ή τον περιορισμό των καθιστικών δραστηριοτήτων. Απλώς και μόνο μένοντας όρθιοι επί μία ώρα αντί να βλέπετε τηλεόραση, για παράδειγμα, οδηγεί σε κατανάλωση ενέργειας που αντιστοιχεί σε 1-2 κιλά λίπους ετησίως.

Πρέπει να επιδεικνύεται προσοχή κατά την επιλογή της σωματικής δραστηριότητας αν ο ενδιαφερόμενος είναι παχύσαρκος, προκειμένου να αποφευχθεί η πρόκληση βλαβών στις αρθρώσεις από την έντονη δραστηριότητα που προκαλεί κραδασμούς. Η κολύμβηση και η ποδηλασία είναι δύο τύποι δραστηριότητας που ενδείκνυνται για τα πολύ παχύσαρκα άτομα, καθώς δεν επιβαρύνουν τις αρθρώσεις.

Μακροζωία και καλύτερη ποιότητα ζωής

Η τακτική σωματική δραστηριότητα έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει στη μακροζωία (μειώνοντας τον κίνδυνο εκδήλωσης νόσων και επιδείνωσης της υγείας) αλλά και στην καλύτερη ποιότητα ζωής (καλύτερη ψυχική και πνευματική υγεία, βελτιωμένη ευλυγισία και αντοχή). Καθώς οι έρευνες στον τομέα αυτό συνεχίζονται, αναμένεται να δοθεί ακόμη μεγαλύτερη προσοχή στην αξία της σωματικής δραστηριότητας για την υγεία και την ευεξία σε σχέση με το παρελθόν.