Από τα χαρακτηριστικά του αθλητή των μεγάλων επιδόσεων συμπεραίνουμε ότι όλες εκείνες οι χώρες που βρίσκονται στην ελίτ του παγκόσμιου αθλητισμού, επιδεικνύουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον, σοβαρότητα και υπευθυνότητα σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες.
Αντίθετα με την πλούσια παράδοση που κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας, η χώρα μας σπάνια βρίσκεται στις κορυφαίες θέσεις μιας διοργάνωσης. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη βελτίωση της υπάρχουσας κατάστασης είναι η προσοχή στα πρώτα βήματα των μικρών κολυμβητών καθώς και η επιστημονική στήριξη τους για την επιλογή των ταλέντων και της μετέπειτα προετοιμασίας τους.
Ολοι οι επιστήμονες επιβεβαιώνουν ότι ο οργανισμός ενός παιδιού δεν είναι ενός έφηβου σε σμίκρυνση. Οσο πιο μικρό είναι το παιδί τόσο πιο πολύ διαφέρει ο οργανισμός του από εκείνου του εφήβου.
Οι δείκτες των διαφόρων φυσιολογικών λειτουργιών, οι σωματικές διαστάσεις και οι δείκτες της κινητικότητας του αναπτύσσονται άνισα και σε κυματοειδή μορφή. Αυτή η έλλειψη ομοιόμορφης ανάπτυξης είναι προκαθορισμένη γενετικά, αλλά και από περιβαλλοντικούς παράγοντες (κλιματολογικούς - γεωγραφικούς, οικογενειακούς, βιοτικό επίπεδο, ποιότητα εκπαίδευσης και ιδιαίτερα τη σχολική φυσική αγωγή).
Κατά την περίοδο της νηπιακής ηλικίας (μέχρι τα 3 έτη) το παιδί γνωρίζει μια έντονη περίοδο ανάπτυξης. Που περισσότερο αναφέρεται στο ύψος, τη μυϊκή μάζα και τη θωρακική περίμετρο, ενώ αλλάζει η σχέση ανάμεσα στα μέλη του σώματος και το κεφάλι μειώνεται σε σχέση με το κορμί. Τα οστά παρουσιάζουν μια διαδικασία ανάπλασης των ιστών τους. Τη χημική σύνθεση των οστών τους τη χαρακτηρίζει η πλαστικότητα, η ελαστικότητα και η μεγάλη αντοχή στις επιδράσεις των εξωτερικών δυνάμεων. Η μυϊκοί μάζα κατά την ανάπτυξη τους αυξάνεται πιο έντονα απ’ ότι η μάζα των υπόλοιπων οργάνων. Η διεγερσιμότητα του νευρικού συστήματος παρουσιάζει επίσης σημαντικές προόδους.
Ομως δεν γνωρίζουμε ακόμη τα σκαλοπάτια της ανάπτυξης αυτής της φυσικής ικανότητας και τη σχέση που την διέπει με τη μυϊκή μάζα στις διάφορες ηλικίες. Μετρήσεις που έγιναν σε παιδιά που συμμετείχαν ενεργά σε προπονητικό πρόγραμμα συγκρινόμενες με αντίστοιχες μετρήσεις κάποιων παιδιών που δεν συμμετείχαν σε κάποια προπονητική διαδικασία, απέχουν πάρα πολύ μεταξύ τους. Παρουσιάζονται μεγάλες διαφορές στο ύψος και το βάρος, στην ενεργητική μυϊκή μάζα, στη θωρακική περίμετρο.
Η καταγραφή των μορφολογικών, φυσιολογικών και ψυχολογικών χαρακτηριστικών του παιδιού της προσχολικής ηλικίας, τα οποία του επιτρέπουν να ενσωματωθεί σε ένα προπονητικό σχεδιασμό μας δείχνουν την ανάγκη της επιλογής ταλέντων, της καταγραφής των αντικειμενικών και υποκειμενικών κριτηρίων και της συστηματικής τους εφαρμογής.
Δεν έχουν βρει ακόμα στη σύγχρονη βιβλιογραφία πληροφορίες που να αφορούν την αποτελεσματικότητα αυτών των λύσεων. Ο προβληματισμός αυτός υπήρχε και συνεχίζει να υπάρχει ακόμη. Πιστεύεται ότι η δημιουργία ενός συστήματος ταλέντων, θα αποτελούσε τη μέγιστη βοήθεια για τους προπονητές και για τους ίδιους τους αθλητές για τη δημιουργία υψηλού πρωταθλητισμού.
Το ύψος, το μήκος ανοίγματος των χεριών και το βάρος του κολυμβητή θεωρούνται τα πλέον σημαντικά και καθοριστικά κριτήρια για τον αγωνιστικό προσανατολισμό και για την επίτευξη αξιοσημείωτων επιδόσεων. Η εμπειρία και η έρευνα των τελευταίων 20 ετών έχουν αποδείξει ότι στην επιλογή ταλέντων προτεραιότητα έχει το κριτήριο του ύψους και του ανοίγματος των χεριών διότι ικανοποιούν τις βιομηχανικές και μηχανικές αρχές.
Οι κολυμβητές που έχουν ύψος και μήκος ανοίγματος χεριών μεγάλο, άνω και κάτω άκρα μεγάλων διαστάσεων, με μεγάλες παλάμες και πέλματα, κυριαρχούν στους συγκριτικούς πίνακες των αθλητών των μεγάλων επιδόσεων. Το μήκος ανοίγματος των χεριών μπορεί να προσδιοριστεί σ’ όλες τις ηλικίες και πρέπει να αντιπροσωπεύει στην ηλικία των 6 ετών το 101% του ύψους, στα 16 χρόνια το 103% του ύψους και στην ενηλικίωση το 106%. Η παλάμη πρέπει σε κάθε ηλικία να αντιπροσωπεύει το 10,4% του ύψους ενώ το πέλμα να ξεπερνάει τα 45 cm.
Πολλές φορές για την επίτευξη αξιοσημείωτων επιδόσεων έρχονται σε συνάρτηση οι μορφολογία του σώματος με τις φυσιολογικές παραμέτρους.
Η ηλικία των υψηλών επιδόσεων στην αγωνιστική κολύμβηση είναι μεν για τις γυναίκες τα 17 χρόνια, για δε για τους άντρες τα 19 χρόνια, με την προϋπόθεση ότι για να φθάσουν σε αυτό το σημείο υπάρχει μια προπονητική εμπειρία 7-9 χρόνια. Η μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου έχει σχέση με το σωματικό βάρος. Οι υψηλές τιμές της πρόσληψης οξυγόνου αναφέρονται σε μεγάλες αποστάσεις γι’ αυτό και βλέπουμε εκτομορφικούς αθλητές, δηλαδή αδύνατους με μικρή σωματική μάζα.
Οι μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου πέφτει όταν αυξάνεται το σωματικό βάρος και τότε αναφερόμαστε σε μεσαίες και μικρές αποστάσεις.
Αυτά σχετίζονται με τη λιπαρή και άλυπη μάζα. Οσο μεγαλύτερη είναι η μυϊκή μάζα και μικρότερη η λιπαρή τόσο ο αθλητής τείνει να ασχοληθεί με ταχυδυναμικά αγωνίσματα μικρών αποστάσεων. Η μεγάλη μυϊκή δύναμη ισοδυναμεί με ανάπτυξη της δύναμης στους μύες που συντελούν πάνω στην τεχνική των άνω και κάτω άκρων [γωνία άρθρωσης ώμου, γόνατος αγκώνα, καρπού και ποδοκνημικής], και βελτιώνουν έτσι σημαντικά την ταχύτητα και ακολούθως την επίδοση.
Το μήκος χεριάς είναι σημαντικός προσδιοριστικός παράγοντας στην επίδοση. Οσο μεγαλύτερο είναι το μήκος τόσο μεγαλύτερο είναι το εύρος κίνησης και άρα η προώθηση του αθλητή.
Συμπερασματικά οι διάφορες επιδόσεις, κινητικές και τεχνικές, είναι αποτέλεσμα του βιολογικού υποστρώματος (μήκος οστών, μυϊκές ίνες μυϊκή μάζα, κοιλότητες των αρθρώσεων και ελαστικότητα των τενόντων), και κατά κύριο λόγο της καρδιάς, του κυκλοφορικού, του αναπνευστικού και του νευρικού συστήματος.
Επίσης η επιλογή των αθλητών δεν είναι μόνο αποτέλεσμα των μετρήσεων και παραμέτρων που προαναφέραμε αλλά και άλλων παραγόντων όπως οι κοινωνικοψυχολογικοί.
Δημήτριος Τριανταφύλλου
Καθηγητής Φυσικής Αγωγής με Ειδικότητα στην Κολύμβηση
ΜsC στην Προπονητική
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου